Da li ste znali da je čovek iz regiona začetnik modernog pčelarstva? Anton Janša rodio se 20. maja 1734. godine na teritoriji današnje Slovenije, a Ujedinjene nacije su odabrale da se Svetski dan pčela obeležava na njegov rođendan. Drugi razlog obeležavanja Svetskog dana pčela u maju je činjenica da su pčele na severnoj hemisferi najaktivnije u maju.
Osim što ljudima obezbeđuju med i druge korisne proizvode, pčele su najzastupljeniji polinatori na planeti, u koje se ubrajaju i druge vrste, poput leptira, slepih miševa i kolibrija. Kao takve, pčele su presudne za proizvodnju hrane, ali i za očuvanje biodiverziteta.
Prema podacima UN, postoji između 25.000 i 30.000 vrsta pčela, a očuvanje raznovrsnosti pčela i drugih polinatora od ključnog je značaja za smanjenje uticaja klimatskih promena na poljoprivrednu proizvodnju i, posledično, rešavanje problema gladi u svetu.
Raznolikost polinatora je važna zato što različite vrste različito reaguju na različite temperature i staništa, što znači da je njihov diverzitet neophodan za oprašivanje useva u postojećim klimatskim uslovima, ali i u onim koji će tek nastupiti u budućnosti, kao i za raznolikost poljoprivrednih useva i ljudske ishrane, navode UN.
U mnogim zemljama svake godine ugine do 50% medonosnih pčela
Međutim, polinatore u današnje vreme vrebaju mnoge opasnosti, od intenzivne poljoprivredne proizvodnje do pesticida i klimatskih promena i sve većih vrućina. Koliko je situacija dramatična govori podatak da u mnogim zemljama svake godine ugine do 50% medonosnih pčela.
Šta može da se učini za pčele?
Ujedinjene nacije savetuju donosiocima odluka sledeće korake:
- usvajanje politika upotrebe pesticida koji nisu štetni za polinatore,
- očuvanje i unapređenje staništa polinatora,
- vrednovanje, podsticaje i plaćanja za ekosistemske usluge,
- uključivanje, razmenu znanja i osnaživanje seoskog stanovništva i autohtonih naroda i lokalnih zajednica,
- zajednička istraživanja i dopiranje do zajednice,
- podizanje nivoa svesti i razmenu znanja.
Preporuke za poljoprivrednike
UN preporučuju poljoprivrednicima da doprinesu zaštiti pčela na sledeće načine:
- na određenim površinama zadržati prirodno stanište,
- zasaditi žive ograde,
- smanjiti upotrebu pesticida ili promeniti način upotrebe,
- ne remetiti košnice,
- saditi useve koji su privlačni pčelama.
